2014: Wayland of Mir? Gambas2 of Gambas3? Ledlamp of gloeilamp? Hacken of printen? Linux of Linux?
i-nieuws 6 na 6 ** January 2nd, 2014 by wim.webgang **
Desktop 2014: Wayland of Mir?
Het voorbije jaar liep de discussie over de toekomst van de grafische server van de Linux desktop hoog op. Momenteel is dat nog X (X11, XFree, X.org..), een typische grafische server-protocol voor unix-achtige omgevingen.
Die heeft veel interessante mogelijkheden, die echter niet allemaal veel benut worden. Een voorbeeld: je kan op afstand met de command prompt inloggen op een andere machine, en daar een grafische sessie starten, die zichtbaar gemaakt wordt op je eigen machine; voor de gewone desktopgebruiker onbekende hokuspokus.
Maar X sleept ook een lange geschiedenis met zich mee, en er wordt dus gewerkt aan een opvolger: Wayland. De ontwikkeling werd gestart met de bedoeling ongewenste grafische effencten te vermijden: bv flikkerend beeld, en verspringen: het beeld op het scherm dat op een bepaalde lijn verschoven is.
Ubuntu had het licht gezien en startte de ontwikkeling van een eigen grafische server, MIR. Dat lokte veel kritiek uit van community-leden die vrezen dat de ontwikkel-inspanningen zo versplinterd worden, en vrezen voor incompatibiliteit.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Linux_Graphics_Stack_2013.svg/800px-Linux_Graphics_Stack_2013.svg.png
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7b/Free_and_open-source-software_display_servers_and_UI_toolkits.svg
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Linux_Graphics_Stack_2013.svg
Programmeren 2014: Gambas2 of Gambas3?
In 2013 werd de ontwikkeling van Gambas2 stopgezet, ten voordele van Gambas3. Gambas, dat startte met de eerste niet-genummerde versie, vulde een lang bestaand gemis in in de Linux Desktop-wereld: een gemakkelijke programmeertaal, met een bijhorende gemakkelijke programmeeromgeving die natuurlijk vrije software moest zijn.
Gambas vulde dat gemis in met een programmeertaal losweg gebaseerd op de goede oude BASIC syntax, maar met object-geörienteerde, java-achtige eigenschappen.
Gambas is in eerste instantie een programmeertaal, waar je in eender welke editor de gambas-code kan schrijven, en laten interpreteren door de gambas runtime. Je kan echter ook compileren naar een op zich staand programma dat de uitgang .gambas heeft.
De open-source eigenschap van vrije software komt mooi tot zijn recht met Gambas: de bijhorende programmeeromgeving is zelf helemaal in gambas geschreven.
Dat zorgt voor een overtuigende demonstratie van eigen kunnen, en vormt tegelijk een bron voor documentatie en inspiratie. Ze bevat een editor of tekstbewerker met kleurcodering van de syntax, beeldschermenbouwer, een eenvoudige pixel-editor voor iconen, een zeer modulair plugin systeem voor gebruik van componenten voor grafische, database of netwerktoepassingen, debug hulpmiddelen, broncodebeheer, enz.
De ontwikkelaar bouwde snel een trouwe schare fans op die de omgeving mee ontwikkelden door commentaren en bijdragen.
Vrijwilligers vertaalden de online documentatie die op een wiki-site beschikbaar is in vele talen.
Gambas werd immens populair bij hackers voor de sturing van (rand)apparatuur in projecten, in het onderwijs in landen als Brazilië, bij bedrijven waar eigen (interne) programma’s worden ontwikkeld, en bij verweesd achtergebleven gebruikers van Visual Basic 6, nadat Microsoft er de stekker uit trok ten voordele van hun “dot net” programmeerplatform. Gebruikers probeerden nog aan te dringen om
Versie 1 van Gambas was maar in weinig Linux distributies inbegrepen. De overstap van versie 1 naar versie 2 van Gambas, bracht de programmeurs een moderne, veelzijdige, complete programmeeromgeving voor Linux, zowel voor de desktop als voor de commandolijn of server. Ze was aanwezig in alle belangrijke Linux distributies, dus weinigen twijfelden.
Maar misschien net omdat versie 2 zo goed was, en al breed verspreid werd, wordt de overstap naar versie 3 moeilijker. Programma’s die gemaakt werden met Gambas 2, moeten lichtjes aangepast worden aan versie 3, en dat kost natuurlijk extra moeite. Maar nu de standaard desktop geëvolueerd is van KDE 3.x naar KDE 4.x, moet een programmeeromgeving als Gambas natuurlijk mee.
In 2013 zag je dat bv OpenSuse 13.1 de gebruikers nog niet voor de keuze stelde. Ze gaven de mogelijkheid om zowel Gambas 2.x als Gambas 3.x te installeren, en naast elkaar te gebruiken. Maar in 2014 valt te verwachten dat een aantal distributies enkel nog de nieuwe versie Gambas 3.x zullen ondersteunen.
Energie 2014: Ledlamp of gloeilamp?
Het electrisch licht is uitgevonden begin 1800 uitgevonden, en midden 1800 werden gloeilampen werkelijk in gebruik genomen. Dit jaar is een breekpunt voor de traditionele gloeilamp. Er zijn afspraken gemaakt om de gloeilampen langzaam te laten uitdoven, en nu al is het moeilijk om nog gloeilampen te vinden in de winkel; voorbije jaren gingen die allemaal in de uitverkoop.
Voor sommmige toepassingen is het niet zo gemakkelijk om een spaarlamp of een ledlamp te nemen als vervanging: bv het lampje in de gasoven, of speciale of oude lampen waar de meestal dikker uitlopende fittingen niet in passen, of lampen voor dimmers. Maar ook bv de bekende lavalamp bevat een gloeilamp die de nodige warmte geeft om de beweging in werking te stellen, wat niet lukt met een energiezuinige lamp, want die geeft niet genoeg warmte af.
Maar over het algemeen is de consument al wel bewust, zoniet wordt hij gewoon verhinderd om nog energievretende gloeilampen te kopen: al heel het jaar 2013 mogen in Europa geen nieuwe traditionele gloeilampen meer verkocht worden.
In de VS lijkt het bewustzijn iets lager te liggen: 60 procent van de Amerikanen zou zich er niet bewust van zijn dat de gloeilamp in 2013 zijn theoretische einddatum bereikte. De overgang gaat geleidelijk, maar in 2014 wordt de productie van de 60 W en de 40 W lamp stopgezet.
In principe betaalt een spaarlamp zichzelf terug binnen drie jaar, als ze zo lang meegaat. Eens defect moet de spaarlamp, net als buislampen, voorzichtig afgevoerd worden: het is Klein Gevaarlijk Afval, maar ook gewone gloeilampen bevatten metalen. In theorie moeten spaarlampen langer meegaan, puur in aantal branduren gezien. Maar naargelang het gebruik kan dat ernstig ingekort worden, bv door veel aan of uitschakelen, of ongepaste keuze van lamp in een dimmertoepassing.
Maar natuurlijk kan een spaarlamp ook kapotgestoten worden of vallen. Dan wordt aangeraden even goed te verluchten, zodat de kwikdamp die zich kan verspreiden kan buitentrekken. Als je snel even de stofzuiger neemt om het gebroken glas en poeder op te zuigen, verspreid je de schadelijke stoffen mogelijk terug in de lucht.
Operating Systeem 2014: Linux of Linux?
Laat ons het zo zeggen: Google draait nog altijd Linux.
En de op Linux gebaseerde Android nam in 2013 de smartphone markt over; in de VS, Rusland en Frankrijk tot een kwart van de markt, in Duitsland 1/3, in Japan de helft, en in Zuid-Korea zowat 80 procent, en China en India dienen zich ook veelbelovend aan. Bovendien wordt gezocht naar smartphone systemen met meer controle voor de gebruikers, en ook die zijn dikwijls gebaseerd op Linux.
Microsoft bracht een nieuwe (of althans geupdate) Linux versie van de skype gebruikersprogramma uit, wat ongetwijfeld een monkellachje ontlokt aan Linus Torvalds. Maar het skype protocol blijft hermetisch closed source, en in Linux bestaan er gelukkig open source alternatieven voor ip-telefonie. Zowat een jaar geleden, in januari 2013, werd nog door journalisten, internet) en privacy- activisten, en diverse (non-profit) origanisaties een open brief gericht aan Skype. Een goed jaar na de overname van het populaire internet-telefonie-bedrijf door monopolist Microsoft voor de grootste smak geld die Microsoft ooit op tafel legde, maken ze zich ernstig zorgen over de privacy en de veiligheid van het platform, waarover dan al door honderden miljoenen gebruikers gebeld wordt. Ze eisen meer transparantie over de toegang van overheden en andere derde partijen tot het skype-verkeer. Ze eisen duidelijkheid over hoelang en welke gegevens over gebruikers juist worden bijgehouden door Microsoft, en wat voor soort gegevens in handen zouden kunnen komen van derden, bv door het in licentie laten gebruiken van Skype technologie door bedrijven in China bv. In maart 2013 werd bevestigd dat Microsoft ingaat op vragen van de overheid om toegang te krijgen tot gegevens over en data van tienduizenden accounts, ook van skype.
http://www.skypeopenletter.com/
Privacy 2014: Zien of gezien worden?
2013 was zeker het jaar van Snowden, maar het blijft de vraag of 2014 het jaar van herstel van de privacy wordt. Snowden werd alvast weggehouden van de cover van
Eind 2013 werd nog publiek dat de camera’s van laptops in werking kunnen gesteld worden zonder dat het bijhorende lampje gaat branden, dat betekent dat je computer, al dan niet in opdracht van externe controle, ongemerkt beelden kan maken van de gebruiker en zijn omgeving. Het ging in dat geval over een macbook, maar waarom zou het niet bij andere laptops ook zo zijn?
Waarom richten politiediensten massaal camera’s op ons, maar willen ze zelf niet nauwlettend in de gaten gehouden worden? Welke aanwijzingen zijn er dat daar in 2014 verandering in komt? Zijn er?
Hacking 2014: hacken of printen?
In 2013 was er een grote doorbraak van kleine computerbordjes waarmee zelf projecten kunnen gebouwd worden, waarrond vorig jaar zelfs eigen tijdschriften ontstonden. Door het succes van de Raspberry Pi kon de productie naar Groot-Brittanië worden overgebracht, en werd daar de miljoenste lokale Raspberry Pi gebouwd. Het doel was een computer-electronica knutselplatfrom te doen ontstaan. Er werd van bij het begin gedacht aan een moderne, vriendelijke marketing, lichtjes geïnspireerd door de vriendelijkheid van de Linux-pinguin en de herkenbaarheid van een stuk fruit zoals bij Apple. Het logo van de framboos is een sterk vereenvoudigd wireframe-achtig ontwerp dat doet denken aan de NSA spionagekoepels van Teufelsberg, het vroegere afluisterstation in de bossen rond Berlijn.
Ook in 2013 ontstond allerlei randapparatuur voor de Raspberry Pi, als een inplugbare cameramodule. Het is een evolutie die al langer geleden begon, bij soms echte open hardware bordjes als de Arduino, waardoor allerlei varianten ontstaan.
De bordjes zijn uitermate geschikt om allerlei detectors en meetapparatuur aan te sluiten, en om eenvoudige sturing te doen, als schakelen en motoren sturen.
Kort na de Raspberry Pi werd in de VS gestart met BeagleBoard, een iets uitgebreider computerbord op basis van een Texas Instruments chip.
Al die computerbordjes hebben hun lage aankoopprijs gemeenschappelijk, van rond 30 tot 50 euro. Dat laat toe te experimenteren zonder een hele computer de riskeren als er wat foutgaat.
En natuurlijk was er de doorbraak van de 3D printer.